Sự hình thành và phát triển của nền nghệ thuật thứ 8 luôn là những dấu son sáng ngời và ngày càng phát triển đi lên. Những nét vẽ khởi đầu của những người nghệ sĩ đầu tiên cho đến hành trình phát triển hiện nay đều là sự cố gắng và nỗ lực của biết bao thế hệ nghệ sĩ đã cống hiến.

Khởi nguồn của nghệ thuật

Dấu ấn đầu tiên phải kể đến sự bắt đầu từ những nét vẽ mộc mạc trong "Đáng đời Thằng Cáo" năm 1959. Tác phẩm của đạo diễn - họa sĩ - NSND Trương Qua không chỉ là bộ phim hoạt hình đầu tiên mà còn mở ra trang sử mới cho nghệ thuật nước nhà, sử dụng kỹ thuật vẽ tay truyền thống để kể câu chuyện ngụ ngôn đầy ý nghĩa.

Đây được coi là bước tiến cho nền Điện ảnh cách mạng Việt Nam, với độ dài 10 phút bộ phim đã truyền tải được thông điệp về một tình bạn khăng khít và gắn bó. Cốt truyện phim giản dị mộc mạc, kịch bản có cấu trúc chặt chẽ theo logic phát triển khách quan cho nhân vật với các tình tiết, diễn biến phù hợp, chứa đựng những đặc trưng của thể loại phim hoạt họa.

"Đáng đời Thằng Cáo" được đánh giá là dấu mốc khởi đầu cho nền hoạt hình Việt bởi trước đó, tất cả các nhà điện ảnh Việt đều chưa từng quen biết với công việc vẽ phim và cũng không có dây chuyền sản xuất phim hoạt hình hoàn chỉnh và chất lượng. Bộ phim đã được trao tặng giải thưởng Bông sen Vàng tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 2 năm 1973.

Tiếp đà phát triển đó, nền điện ảnh hoạt hình Việt tiếp thục khởi nguồn cho những câu chuyện dân gian và truyền thuyết, những tác phẩm như “Sơn Tinh Thủy Tinh", "Thạch Sanh" đã như những dòng suối mát lành, thấm sâu vào tâm hồn bao thế hệ, nuôi dưỡng tình yêu và niềm tự hào về văn hóa dân tộc. "Thạch Sanh" đặc biệt nổi bật với hình ảnh sống động và cách kể chuyện sáng tạo, mang đến sắc màu tươi mới cho huyền thoại quen thuộc.

Tiếp bước phát triển nền hoạt hình Việt Nam

Trong những năm 1970, hoạt hình Việt Nam ghi dấu ấn với "Bộ xương biết múa", một trong những bộ phim màu đầu tiên, đánh dấu bước tiến quan trọng trong kỹ thuật sản xuất. Bộ phim sử dụng màu sắc tươi sáng và âm nhạc vui nhộn để kể câu chuyện hài hước, thu hút sự chú ý của khán giả trẻ. Tiếp đó, "Tít và Mít", "Cuộc phiêu lưu của Ong Vàng", "Mèo Trắng và Mèo Mun" đã trở thành những tác phẩm kinh điển, gắn liền với tuổi thơ của nhiều thế hệ, nhờ nội dung phong phú và hình ảnh sinh động.

Bước chuyển mình từ phương pháp thủ công sang công nghệ kỹ thuật số đánh dấu một kỷ nguyên mới với "Người thợ chạm tài hoa" (1995) – bộ phim hoạt hình máy tính đầu tiên của Việt Nam. Đạo diễn - NSND Phạm Minh Trí đã sử dụng công nghệ máy tính để tạo nên những hiệu ứng hình ảnh độc đáo, mở ra cánh cửa mới cho sự sáng tạo không giới hạn. Tiếp nối là "Dưới bóng cây" (2011), một trong những bộ phim 3D đầu tiên, mang đến những khung hình chân thực và sâu sắc, chạm đến trái tim người xem.

Trong những năm gần đây, "Wolfoo và Hòn đảo kỳ bí" và "Trạng Quỳnh thời Nhí Nhố" được yêu thích không chỉ ở trong nước mà còn tại thị trường quốc tế. Những nét vẽ ngộ nghĩnh và nội dung giáo dục nhẹ nhàng của bộ phim đã đưa hoạt hình Việt Nam lên tầm cao mới. Đáng chú ý là kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, mang đến góc nhìn mới mẻ về nhân vật quen thuộc.

Nền hoạt hình Việt Nam đang dần phát triển và khẳng định vị thế khi trong 10 năm gần đây đã đóng góp 10-15% doanh thu cho toàn ngành điện ảnh Việt.

Ông Tạ Mạnh Hoàng - Chủ tịch Liên minh sáng tạo nội dung số Việt Nam DCCA đã chia sẻ rằng: Việt Nam cần có thêm các chính sách khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia sản xuất hoạt hình cũng như đưa sản phẩm hoạt hình Việt ra thị trường quốc tế.

Cùng với thời đại công nghệ phát triển, nền hoạt hình Việt Nam cũng có những bước tiến vượt bậc khi được đánh giá có tiềm năng phát triển lớn. Theo thống kê, hiện nay có khoảng 200 công ty, studio có thể tham gia hoạt động sản xuất phim hoạt hình với nhiều mức độ khác nhau với chất lượng vượt trội có thể hỗ trợ cho nhiều hãng phim quốc tế.

Tháng kỷ niệm Liên hoan Phim Hoạt hình Dòng Khát Vọng lần thứ I

Tháng 11/2024, Liên hoan Phim Hoạt hình Dòng Khát Vọng lần thứ I được tổ chức, như một cột mốc rực rỡ trên hành trình phát triển của hoạt hình Việt Nam. Sự kiện này không chỉ kết nối các thế hệ nghệ sĩ tài hoa mà còn khẳng định vị thế ngày càng vững chắc của hoạt hình nước nhà trên bản đồ thế giới. Dù đối mặt với muôn vàn thử thách, từ kinh phí hạn hẹp đến sự cạnh tranh khốc liệt, nhưng với niềm đam mê cháy bỏng và sự đồng lòng, chúng ta tin tưởng vào một tương lai rạng rỡ, khi hoạt hình Việt Nam tiếp tục bay cao, bay xa, mang theo bản sắc văn hóa và khát vọng dân tộc đến với khán giả năm châu.

Hoạt hình Việt Nam, như một ngọn lửa không bao giờ tắt, sẽ tiếp tục tỏa sáng, viết tiếp những trang sử vàng son. Mỗi tác phẩm mới ra đời là một minh chứng cho sức sống mãnh liệt của nghệ thuật, là niềm tự hào và hy vọng về một ngày mai tươi sáng, nơi những giấc mơ và khát vọng được chắp cánh bay xa, góp phần làm giàu thêm bức tranh văn hóa nghệ thuật của nhân loại.