Giữa không gian trẻ trung, đầy màu sắc của Triển lãm Dòng chảy hoạt hình Việt Nam, "Nét họa Việt Nam" tựa như một khúc tự tình, nhẹ nhàng nhưng đầy da diết, khắc họa những dấu chân bền bỉ của các nghệ sĩ hoạt hình gạo cội – những con người đã dành cả đời để tô điểm cho thế giới diệu kỳ trên màn ảnh.

Cùng tìm hiểu về các tác giả, tác phẩm tiêu biểu cho các thế hệ nghệ sĩ hoạt hình trong dòng chảy lịch sử Hoạt hình Việt Nam từ trước đến nay qua bao thế hệ tiếp nối truyền thống và phát huy sáng tạo đưa nền nghệ thuật thứ 8 vươn mình ra biển lớn.

Các tác giả, tác phẩm trong Triển lãm Nét họa Việt Nam

Khi bước chân vào "Nét họa Việt Nam", ta như thể được cầm tay dẫn lối ngược dòng thời gian, trở về với những ngày đầu của hoạt hình nước nhà. Ở đó, những khuôn hình đầu tiên được phác thảo bởi Đạo diễn - Họa sĩ - cố NSND Trương Qua, người đặt nền móng cho ngành hoạt hình Việt Nam từ những năm 1959. Bóng dáng của ông – người nghệ sĩ thầm lặng, hiện lên qua những đường nét mộc mạc mà đầy tâm huyết trong "Đáng đời thằng Cáo", chính là khởi đầu của một giấc mơ to lớn. Đó là giấc mơ về một nền hoạt hình mang đậm dấu ấn dân tộc, vượt lên mọi gian khó.

Cố NSND Trương Qua (1927 - 2016) là một đạo diễn, họa sĩ phim hoạt hình thuộc thế hệ tiên phong của Điện ảnh Việt Nam. Ông được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật vào năm 2017. Năm 1959, ông cùng họa sĩ Lê Minh Hiển thực tập ở xưởng phim Hoạt Hình Matxcova, sau đó về Hà Nội mở lớp thực tập vẽ phim và xây dựng nền móng cho ngành hoạt hình Việt Nam.

Tiếp nối hành trình ấy là PGS - TS - cố NSND Ngô Mạnh Lân, người nghệ sĩ tài hoa từng được hun đúc dưới bàn tay của họa sĩ Tô Ngọc Vân. Ông trở về từ nước Nga xa xôi, mang theo những tri thức hiện đại để cùng dựng xây nên một xưởng phim hoạt họa búp bê nhỏ bé, rồi dần biến nơi đây thành mái nhà nghệ thuật của biết bao thế hệ họa sĩ - nay là Hãng phim hoạt hình Việt Nam.

Phó Giáo sư - Tiến sĩ Cố NSND Ngô Mạnh lân (1934 - 2021) từng theo học khóa đầu tiên của Trường Mỹ thuật Việt Nam tại chiến khu Việt Bắc (1950 - 1954) do họa sĩ Tô Ngọc Vân phụ trách. Tới năm 1956, ông được cử đi học tại Đại học Quốc gia Điện ảnh Liên xô khoa Đạo diễn hoạt hình. Tốt nghiệp năm 1962 ông trở về nước làm việc tại Xưởng phim Hoạt họa búp bê Việt Nam - nay là Hãng phim hoạt hình Việt Nam.

Cũng trong dòng chảy ấy, những nhân vật huyền thoại như Đạo diễn - Họa sĩ - NSND Phạm Minh Trí đã thổi hồn vào từng thước phim, đưa khán giả nhỏ tuổi lạc vào "Cuộc phiêu lưu của ong vàng" hay "Người con của rồng." Hình ảnh chú ong vàng dũng cảm hay chàng trai rồng oai hùng mãi mãi khắc sâu trong ký ức, như một phần tuổi thơ của biết bao thế hệ.

Đạo diễn - Họa sĩ NSND Phạm Minh Trí là lớp nghệ sĩ gạo cội của nền điện ảnh hoạt hình Việt Nam, cùng với thời của các nghệ sĩ tên tuổi như: Đạo diễn NSƯT Đặng Hiền, Đạo diễn - Họa sĩ Minh Hiền, Đạo diễn Lê Thanh,... Ông từng công tác tại Hãng phim hoạt Hình Việt Nam, sau đó là Trung tâm sản xuất phim truyền hình Việt Nam với vai trò là đạo diễn. Trong suốt những năm tháng làm nghề, ông đã mang tới cho khán giả, công chúng rất nhiều tác phẩm, chúng là cả một gia tài điện ảnh danh giá trong dòng chảy lịch sử hoạt hình Việt Nam.

Rồi đến Đạo diễn - Họa sĩ - NSND Nguyễn Thị Phương Hoa, người nghệ sĩ tài ba đã làm sống động những câu chuyện nhỏ qua từng nét vẽ. Bộ phim "Xe đạp" của bà không chỉ là một tác phẩm, mà còn là một thông điệp, một lát cắt của đời sống được kể bằng thứ ngôn ngữ hình ảnh giàu cảm xúc.

Đạo diễn - Họa sĩ NSND Nguyễn Thị Phương Hoa là một đạo diễn, họa sĩ nổi bật với 5 lần đoạt giải Bông Sen cho họa sĩ xuất sắc hạng mục Phim hoạt hình nhất tại các kỳ Liên hoan phim Việt Nam.

Bộ phim "Xe đạp" được coi là một trong những tác phẩm thành công nhất của bà khi đạt nhiều giải thưởng danh giá, phải kể đến như:

• Đề xử phim hoạt hình xuất sắc nhất - LHP Châu Á Thái Bình Dương lần thứ 45 (2000)
• Giải A - Hội Điện Ảnh (2000)
• Liên họa phim Việt Nam lần thứ 13: Hạng mục Phim hoạt hình với các giải thưởng: Giải Bông sen Vàng; Đạo diễn xuất sắc, Biên kịch xuất sắc, Họa sĩ diễn xuất xuất sắc.

Thời gian trôi, hoạt hình Việt Nam dần chạm ngõ với những công nghệ hiện đại. Những thước phim 3D đầu tiên, như "Giấc mơ của ếch xanh", mang dấu ấn của Đạo diễn - Họa sĩ - NSND Nguyễn Hà Bắc, không chỉ ghi tên mình trong lòng khán giả Việt mà còn đưa tiếng nói hoạt hình Việt Nam ra thế giới, qua những lần ông ngồi ghế giám khảo tại các liên hoan phim danh giá quốc tế.

Đạo diễn - Họa sĩ NSND Nguyễn Hà Bắc là một trong những đạo diễn của những bộ phim hoạt hình 3D đầu tiên tại Việt Nam. Ông không chỉ nhận được nhiều giải thưởng quý giá của các Liên hoan phim trong nước mà còn là giám khảo của nhiều LHP Quốc tế lớn như: LHP Hoạt hình Annecy 6-1995; Chủ tịch BGK phim ngắn tại Bruxelles 11/1995, Giám khảo LHP ngắn tại Mumbai Ấn Độ 2000,...

Và khi ta dừng chân ở hiện tại, có Họa sĩ - Đạo diễn - NSND Phạm Ngọc Tuấn, người thuyền trưởng hiện tại của Hãng phim Hoạt hình Việt Nam. Với hơn 35 năm cống hiến, ông tiếp tục gìn giữ ngọn lửa đam mê và truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ, những người đang từng ngày viết tiếp giấc mơ hoạt hình Việt Nam.

Với cương vị là Tổng Giám đốc Hãng phim Hoạt hình Việt Nam hiện nay, NSND Phạm Ngọc Tuấn đã đóng góp nhiều công sức trong sự nghiệp hơn 35 năm theo đuổi ngành hoạt hình. Và hiện nay không chỉ cống hiến với vai trò đạo diễn, họa sĩ mà ông còn là người truyền lửa, chia sẻ kiến thức rộng khắp cho giới trẻ thế hệ mai sau trong vai trò là Chủ tịch Hội đồng Cố vấn học thuật Học viện Đào tạo Hoạt hình Quốc tế Sconnect.

"Nét họa Việt Nam" không chỉ là một triển lãm, mà là lời tri ân sâu sắc gửi đến những người nghệ sĩ – những người đã cống hiến cả cuộc đời mình để viết nên những trang sử vàng cho hoạt hình nước nhà. Họ đã tạo dựng không chỉ những bộ phim, mà còn cả những ký ức tuổi thơ quý giá và một nền tảng vững chắc để thế hệ hôm nay tiếp bước.

Chúng ta, những người trẻ, may mắn được đứng trên đôi vai của những người khổng lồ. Và vì thế, với tất cả sự khiêm nhường và biết ơn, triển lãm này không chỉ để chiêm ngưỡng, mà còn để nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm tiếp nối, gìn giữ và phát huy di sản quý giá mà họ đã để lại. Cảm ơn các nghệ sĩ – những ngôi sao sáng trên bầu trời hoạt hình Việt Nam.